Περιβαλλοντικό έγκλημα στον Κορινθιακό

Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΛΥΒΙΩΤΟΥ
Περιβαλλοντικό έγκλημα συντελείται στον Κορινθιακό κόλπο, οικοσύστημα με σημαντική βιοποικιλότητα. Πλήθος υδρόβιων οργανισμών, όπως τα τέσσερα είδη δελφινιών της Ελλάδας, βρίσκουν καταφύγιο σε αυτήν την κλειστή θάλασσα, ενώ σπάνια προστατευόμενα οικοσυστήματα όπως η “κήποι” των κοραλλιών και τα υποθαλάσσια λιβάδια της Ποσειδωνίας, με τα μακριά, σαν σερπαντίνες φύλλα, συνθέτουν το τοπίο στον πυθμένα του κόλπου.
Σήμερα, όμως, ο ιδιαίτερης πολιτιστικής αξίας τόπος αυτός, στις ακτές του οποίου άνθισαν οι Δελφοί, Κόρινθος, Ναύπακτος, Σικυών, Αίγιο και Γαλαξίδι, αργοπεθαίνει. Βαριές βιομηχανίες, υπεραλίευση και συρόμενα εργαλεία, έντονη οικιστική πίεση, μεταλλευτικές και λατομικές δραστηριότητες, διαρκώς ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, το έδαφος και το νερό με φθόριο, θείο, μόλυβδο και καρκινογόνα Πολυκυκλικά Αρωματικών Υδρογονονανθράκων, καθιστώντας την περιοχή μια από τις πλέον ρυπασμένες της χώρας.

Βιομηχανίες καταπίνουν το οικοσύστημα
Συγκεκριμένα, στην περιοχή δραστηριοποιείται από το 1966 το βιομηχανικό συγκρότημα της “Αλουμίνιο της Ελλάδας” (ΑτΕ), με σκοπό την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων βωξίτη, την παραγωγή και κατασκευή στην Ελλάδα αλουμίνας και αλουμινίου. Μόνο από την κόκκινη λάσπη της αλουμίνας, που απορρίπτεται στον κόλπο εδώ και 50 χρόνια, έχει ήδη καλυφθεί περισσότερο από το 12% της επιφάνειας του πυθμένα του κόλπου. Η λάσπη αποτελείται από βαρέα μέταλλα, φυσικά ραδιενεργά συστατικά και άλλες επικίνδυνες και καρκινογόνες ουσίες, σύμφωνα με ανακοινώσεις της Συμπαράταξης Βοιωτών για το Περιβάλλον.
Σε συνδυασμό με τη λειτουργία της Σωληνουργίας Κορίνθου, αλλά και μικρότερων μονάδων όπως ελαιοτριβεία, τυροκομεία και ιχθυοκαλλιέργειες, που αποβάλλουν χωρίς έλεγχο τεράστιες ποσότητες στερεών, υγρών και αέριων ρύπων, από τη συνολική βιομηχανική δραστηριότητα έρευνες έχουν δείξει ότι στον βυθό 40 φορές περισσότεροι ρύποι από ό,τι στον κόλπο της Ελευσίνας, σύμφωνα με τη Συμπαράταξη.
Παράλληλα, η υπεραλίευση και η χρήση συρόμενων εργαλείων σταδιακά οδηγούν σε καταστροφή του βυθού και αφανισμό του γόνου των ψαριών, των κοραλλιών και των δελφινιών, συμβάλλοντας στον διαρκή περιορισμό της ιχθυοπανίδας του κόλπου.
Ταυτόχρονα, η έντονη οικιστική πίεση, ιδιαίτερα στις νότιες ακτές του κόλπου, από τις κατασκευαστικές εταιρείες με άναρχο τρόπο, χωρίς την ορθή διαχείριση των αστικών απορριμμάτων και λυμάτων, επιτείνουν τη διάβρωση και τη ρύπανση.
Μεταλλευτικές και λατομικές δραστηριότητες, εκτροπές των μεγάλων ποταμών στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο Μόρνος και ο Εύηνος, καθώς και εκτεταμένες αμμοληψίες από τις παραλίες, στερούν υδατικούς πόρους και φερτά υλικά από τις ακτές, οδηγώντας στην περαιτέρω διάβρωσή τους.

Νέες απειλές
Παρά το γεγονός ότι η περιοχή ήδη έχει μετατραπεί σε οικολογικό κρανίου τόπο, αντί να ληφθούν μέτρα προστασίας, μετατρέπεται σε ζώνη υποδοχής νέων βαρέων βιομηχανικών και λιμενικών δραστηριοτήτων. Ο λόγος για την ακτή της Θίσβης, όπου δημιουργείται μια μεγάλη βιομηχανική περιοχή, με την εγκατάσταση εξαιρετικά ρυπογόνων μεταλλουργικών και ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, μεγάλου εμπορικού-βιομηχανικού λιμανιού, σιδηροδρομικής και οδικής σύνδεσης για τη μεταφορά υλικών και εμπορευμάτων.
Εκτός από τη Σωληνουργία (όμιλος Στασινοπούλου), προγραμματίζεται και η εγκατάσταση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που έχουν ενοχοποιηθεί για τη ρύπανση του Ασωπού.
Κατασκευάζεται μεγάλη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 420 MW ελληνικών (ΕΛΠΑ - Λάτσης) και πολυεθνικών (EDISON) συμφερόντων. Στον κόλπο της Αντίκυρας σχεδιάζεται ένα μεγάλο ενεργειακό κέντρο. Ήδη έχει κατασκευαστεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 334 MW, έχει ξεκινήσει δεύτερη 412 MW, ενδέχεται και τρίτη, ενώ η εγκατάσταση μονάδας λιθάνθρακα ανεστάλη μόνο έπειτα από έντονες διαμαρτυρίες κατοίκων και περιοίκων.

Το θαλάσσιο νερό ως ψυκτικό μέσο
Η θαλάσσια περιοχή απειλείται με σοβαρή θερμική και χημική ρύπανση από τη χρήση του θαλασσινού νερού ως ψυκτικού μέσου. “Η χρήση του θαλασσινού νερού ως υγρού ψύξης σε ανοιχτό κύκλωμα έχει δύο σημαντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον: α) τη θερμική ρύπανση, β) την επιβάρυνση με υπολείμματα της απολυμαντικής ουσίας MEXEL”, τονίζεται σε μελέτη των δρ Χ. Αναγνώστου, Γεωλόγου - Ιζηματολόγου και δ/ντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών και Δρ. Ι. Χατζηανέστη, Χημικού - Ωκεανογράφου και Κύριου Ερευνητή στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, επίσης του ΕΛΚΕΘΕ.
Στην ίδια μελέτη με τίτλο “Ανιχνεύσεις και επιπτώσεις στον χερσαίο και παράκτιο χώρο της ευρύτερης περιοχής της λειτουργίας του βιομηχανικού συγκροτήματος 'Αλουμίνιον της Ελλάδος'”, οι δύο επιστήμονες χαρακτηρίζουν την περιοχή ως μια από τις πιο ρυπασμένες της χώρας και σημειώνουν ότι ο χερσαίος χώρος περί το βιομηχανικό συγκρότημα της ΑτΕ αλλά και ο παράκτιος χώρος του όρμου της Αντίκυρας είναι επιβαρημένοι σε φθόριο, θείο και μόλυβδο. “Εκείνο όμως που αποτελεί τον πλέον ανησυχητικό παράγοντα για την υγεία του οικοσυστήματος της περιοχής είναι οι εξαιρετικά υψηλές τιμές συγκεντρώσεων... των Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδρογονανθράκων (ΠΑΥ), που εκτείνονται σε μεγάλη ακτίνα τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα... Πολλές από τις ενώσεις των ΠΑΥ κατατάσσονται στις ενώσεις που μπορούν να προκαλέσουν καρκινογενέσεις”, τονίζουν.
"H εγκατάσταση μεγάλων βιομηχανικών συγκροτημάτων στις ακτές του Κορινθιακού και η λειτουργία λιμανιών για τις ανάγκες τους, γίνεται χωρίς κανένα σχεδιασμό και με πλημμελή ως ανύπαρκτο περιβαλλοντικό έλεγχο”, τόνισε μιλώντας στην “ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ.ΑΥΓΗ” η Δέσποινα Σπανούδη, χημικός μηχανικός και μέλος της Συμπαράταξης Βοιωτών για το Περιβάλλον. “Στην πραγματικότητα πρόκειται για τεράστιους ομίλους που αντιμετωπίζουν τις περιοχές ως φέουδα και τις τοπικές κοινωνίες ως υποτελείς. Σχεδόν όλοι οι τοπικοί παράγοντες - αυτοδιοίκηση, βουλευτές, εκπρόσωποι φορέων, συνδικαλιστές κ.λπ. είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εξαρτώμενοι. Τα τελευταία χρόνια οι όμιλοι αυτοί, έχουν προχωρήσει σε συμπράξεις με πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας, με αποτέλεσμα τη ανεξέλεγκτη δημιουργία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής σε όλη τη Βοιωτία”, σημείωσε και προειδοποίησε: “Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα καθεστώς προστασίας του Κορινθιακού που να αποτιμά τις αθροιστικές επιπτώσεις των ανθρωπογενών προβλημάτων και να ορίζει τη φέρουσα ικανότητά του”.