Απειλούνται θαλάσσιοι οργανισμοί λόγω της μείωσης του φυτοπλαγκτόν

Το θαλάσσιο φυτοπλαγκτόν μειώνεται εδώ και ένα αιώνα με μέσο ετήσιο ρυθμό περίπου 1%. Αυτός διαπίστωσε για πρώτη φορά μια νέα καναδική επιστημονική μελέτη, που προειδοποιεί ότι, αν αυτή η ανησυχητική τάση συνεχιστεί, θα αποδιοργανώσει τις αλυσίδες τροφής στις θάλασσες του πλανήτη (μειώνοντας κι άλλο τα ψάρια που αλιεύονται για ανθρώπινη κατανάλωση), ενώ παράλληλα θα επιταχύνει την κλιματική αλλαγή.

Το φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελείται από το σύνολο απειράριθμων μικροσκοπικών οργανισμών που «καταβροχθίζουν» αέρια του θερμοκηπίου και τρέφουν -άμεσα ή έμμεσα- κάθε ζωντανό πλάσμα των ωκεανών, έχει χαθεί περίπου κατά 40% μετά το 1950, σύμφωνα με έρευνα που κράτησε τρία χρόνια. Οι επιστήμονες γνώριζαν από δορυφορικές εικόνες ότι το φυτοπλαγκτόν στα ανώτερα στρώματα των θαλασσών μειώνεται εδώ και 30 χρόνια, με συνέπεια την μείωση της συγκέντρωσης χλωροφύλλης, της πράσινης ουσίας η οποία βοηθά το φυτοπλαγκτόν να φωτοσυνθέτει, δηλαδή να απορροφά διοξείδιο και να απελευθερώνει οξυγόνο (περίπου το μισό αυτού που αναπνέουμε).

Σύμφωνα με νέα έρευνα του καθηγητή Ντάνιελ Μπόις του πανεπιστημίου Νταλουζί του Χάλιφαξ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Nature, διαπιστώνεται ότι η τάση μείωσης του φυτοπλαγκτόν έχει ξεκινήσει εδώ και τουλάχιστον ένα αιώνα σε όλο σχεδόν τον πλανήτη. Η έρευνα έγινε με την μελέτη παλαιών ναυτιλιακών αρχείων που φθάνουν μέχρι το 1900 και κατέγραφαν τη διαφάνεια των νερών, η οποία και σχετίζεται άμεσα με την ποσότητα φυτοπλαγκτόν στο νερό. Εξαίρεση αποτελούν μόνο μερικές παράκτιες ζώνες, όπου το φυτοπλαγκτόν έχει αυξηθεί, καθώς εκεί χύνονται τα χημικά υπολείμματα από τα γεωργικά λιπάσματα, τα οποία ευνοούν την ανάπτυξη του φυτοπλαγκτόν.

Οι απώλειες φαίνεται να είναι μεγαλύτερες σε εκείνες τις περιοχές των ωκεανών (πολικές και τροπικές), που θερμαίνονται περισσότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής ή άλλων αιτιών. Σύμφωνα με τον Μπόις, οι πληθυσμοί των θαλάσσιων πλασμάτων θα μειώνονται όλο και περισσότερο, καθώς χάνουν τη βασική πηγή διατροφής τους, το φυτοπλαγκτόν.

Από την άλλη, η μείωση του φυτοπλαγκτόν επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή. Οι ωκεανοί απορροφούν περίπου το 40% του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Το φυτοπλαγκτόν, με τη σειρά του, μετατρέπει αυτό το διοξείδιο σε οξυγόνο ή πεθαίνει και θάβεται στους βυθούς μαζί με το διοξείδιο. Καθώς όμως το φυτοπλαγκτόν εξαφανίζεται σταδιακά, οι ωκεανοί χάνουν λίγο-λίγο την ικανότητά τους να απορροφούν διοξείδιο, το οποίο αναγκαστικά παραμένει στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας όλο και περισσότερο την επιφανειακή θερμοκρασία του πλανήτη. Αυτό, στη συνέχεια, οδηγεί σε μεγαλύτερες απώλειες φυτοπλαγκτόν και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.